Mijn gereflecteerde 'zelf'

De vraag:

'Wie ben ik?'

Dit is een vraag die de mensheid al stelt sinds ze zich bewust is van zichzelf. Hoe ontstaat een dergelijke vraag? het antwoord wijst in de richting van wat we zelfreflectie noemen. Wat is dit en hoe werkt dit. In deze blog probeer ik een richting van een antwoord te vinden.

Wat is dit 'zelf'?

Wanneer je een persoon vraagt wat is 'zelf' krijg je vaak een gepersonaliseerd antwoord in de trant van: 'dit ben ik (wijzend naar zijn lichaam) en ik heb A, B en C gestudeerd en ben getrouwd enz.' wanneer je doorvraagt op zulke omschrijvingen met bijvoorbeeld een vraag als: 'als je nu al die opgenoemde (externe) zaken eens weglaat in de omschrijving van zelf, wat ben jij dan?' Sommige mensen weten dan geen antwoord te geven, andere zeggen: 'ik ben deze verzameling gedachten en indrukken' ook dat is een omschrijving van iets wat nog niet geduid is. In een vraag op deze reactie als: 'wat is de waarnemer van deze zaken die je nu omschrijft' wordt het vaak stil. Deze waarnemer is namelijk niet tastbaar, laat staat te duiden. Wat is er namelijk aan de hand met de waarnemer? de waarnemer is een reflectie van externe indrukken, welke dat dan ook mogen zijn. De waarnemer zelf is dat alles niet! in het conceptuele denken kan 'het zelf' alleen maar omschreven worden met falsifiërende zaken zoals: 'het zelf is niet het lichaam, het zelf is niet het denken, het zelf is niet gebonden aan tijd en ruimte (anders zou het dit soort zaken niet kunnen waarnemen)'

Zelfreflectie

Uit de voorgaande paragraaf wordt verwezen naar een reflectie van een zelf, wanneer we in woordenboeken en internet zoeken naar zelfreflectie worden de volgende betekenissen opgesomd:

• Zelfreflectie is het naar zichzelf kijken en daarbij het eigen handelen overdenken. Men houdt zichzelf als het ware een spiegeltje voor. Dit figuurlijke spiegeltje voorhouden heeft als doel om bewust te worden van handelingen die zowel bewust als onbewust gemaakt worden.
• Introspectie of zelfreflectie is een term uit de psychologie. Het is een activiteit waarbij de eigen gedachten, gevoelens en herinneringen tot onderwerp van overdenking gemaakt worden. Reflecteren, of reflectie, is het doorgronden en herkennen van processen die bewust en onbewust plaatsvinden binnen de eigen psyche.

Volgens de omschrijvingen van zelfreflectie is dit proces in essentie een denkproces. Het denken maakt zichzelf tot onderwerp. Een belangrijke vraag bij dit verhaal is: hoe is het mogelijk dat een denkproces zichzelf onder de loep neemt?

Zelf beleving

Zelf: wat is het, Bewust zijn van..? Dat laatste wordt vaak 'a stream of consciousness' genoemd. Een stroom van bewustzijn kent beweging en inhoud. Wat is de inhoud? Alle input van het moment. Wat is de beweging? Is het dat wat we tijd noemen?

Wat is het verschil tussen een herinnering en een beleving van het moment?

In een herinnering is er alleen een indruk van het moment welke je 'voor de geest kan halen' (geen idee hoe dat in zijn werk gaat?!), in de ervaring is er de indruk van de zintuigen op dit moment uitgebreid met een nog grote hoeveelheid on-geduide indrukken die niet uit de herinnering komen maar direct op onze vorm inwerken. Dit verschil is nog nauwelijks onderzocht in de wetenschappen en mijn idee er bij is dat een beleving in het NU een veel grotere intensiteit kent dan een herinnering. In de directe beleving van NU is er een component X (een grote verzameling energieën) die niet de duiden is met de huidige stand van onze kennis en ervaring.

Hoe het denken zichzelf 'bekijkt'

Het is op zich al een wonderlijk proces dat ons denken over zichzelf kan buigen (reflecteren) want logisch gezien is het onmogelijk dat iets zichzelf kan observeren zonder dat er afstand bestaat tussen de waarneming en het waargenomene. Logisch gezien is denken dus niet een 'monolitisch blok' denken maar bestaat het klaarblijkelijk uit meerdere componenten. Mijn kijk op denken is de volgende:

1. Een gedachte is een momentaan proces (iets wat op het moment ontstaat en vergaat)
2. Iedere gedachte is ongrijpbaar in tijd en ruimte
3. Denken zonder geheugen is onmogelijk, denken heeft geheugen nodig als fundament.
4. Elke gedachte bestaat uit een subject en een object
5. Tijdens een gedachte komen subject en object bij elkaar om een verbintenis te maken
6. Elke verbintenis in het denken heeft op dat moment intrinsieke waarde, het is, met andere woorden, de aha-erlebnis
7. De intrinsieke waarde wordt afgezet tegen, in het geheugen gevonden passende- of gelijkvormige geheugen-objecten, waarbij aan de hand hiervan wordt vastgesteld of de nieuwe gedachte logisch consistent is en of het realiteitswaarde heeft.
8. Realiteitswaarde wordt bepaald aan de hand van de gelijkvormigheid en overeenkomst met geheugen objecten en afgeleide zaken zoals waarden en overtuigingen
9. Waarnemen en het waargenomene zijn niet van elkaar te scheiden

Denkniveau's

De meeste mensen zijn het 'kleuterschool niveau' van denken nooit ontstegen (sorry dat ik mezelf van deze terminologie bedien maar het benaderd het onderwerp het beste), we hebben net geleerd om denken toe te passen op de concrete realiteit om ons heen, we verwonderen ons over de diversiteit van de realiteit en de reflectie daar van in ons denken. We moeten onze scholing van denken  completeren door het denken te begrijpen en haar mechanismen te zien. Het voortgezet onderwijs van de geest is in dit tijdsgewricht nog maar net gestart.

Een verlichte geest daar is niets mysterieus aan; het is gewoonweg een hoger ontwikkeld verstand welke verbinding heeft gemaakt met diepere lagen hiervan. Een verlichte geest kent de beweging van het denken en doorziet de trucjes van het ego. Het richt zich puur op de realiteit in al zijn diversiteit en ontvangt ongefilterd de indrukken hier van op, gelijk een kind wat nog niet gecorrumpeerd is door het conceptuele denken zoals 99% van de mensheid dat heden ten dage ten toon spreid. 

Niet dat conceptueel denken verkeerd is (een verlichte geest weet dat er niets goed of fout is) het is zeer bruikbaar voor probleem oplossing, maar een verlichte geest weet dit in verhouding te brengen met zijn wezen. Het is iets wat bij mijn vorm hoort en niet iets wat de boventoon in ons leven moet voeren. Dat laatste is weggelegd voor het (individueel) bewustzijn.

Het denken ontstijgen

Denken creëert lussen; in de meeste gevallen zijn dit oneindige lussen, lussen stoppen alleen in berusting of acceptatie. Oftewel een lus kan alleen eindigen in 0 of oneindigheid.

Grappig aspect hiervan is dat je een lus als het symbool 0 kan aanzien terwijl het symbool voor oneindigheid twee nul symbolen zijn die aan elkaar vast zitten.

Wanneer je inziet dat denken zichzelf in stand houd kun je (als een waarnemer) afstand nemen tot het denkproces en zien dat het denken een poging is de realiteit te be-grijpen door deze uit elkaar te vlechten en in onderdelen te snappen. Denken creëert, met andere woorden, dualiteit. In deze dualiteit ontstaat een subject en een object, subject wordt in de regel Ego genoemd wanneer je je identificeert met de inhoud hiervan. Het Object is de- of het ander(e).
Subject en Object voegen zich samen tot een nieuw denk-object zoals al eerder beschreven. Zie je nu dan ook waarom het zelf niet een grijpbaar object kan zijn?

De rol van het Ego in zelfbewustzijn

"Ego is gereflecteerde buitenkant aan de binnenkant"

Deze uitdrukking zegt dat hetgeen we ego noemen louter en alleen indrukken van buitenaf zijn van de vorm waarmee je je in deze realiteit bevind. Ego is dus ook weer een reflectie van indrukken die we als ons zelf aanduiden. 

Je lichaam drukt zich uit in de vorm die hij nu heeft, ik druk me in deze vorm uit, jij drukt je in jouw vorm uit. Dit is een universeel gegeven en geld voor alles wat er in de realiteit is. Dit beeld van een zelf is dus ook weer een poging van het bewustzijn om zichzelf vorm te geven, iets wat feitelijk niet kan omdat bewustzijn in zichzelf een bewust-zijn-van is. Het is iets wat het zelf niet is?! 
Moeilijk te begrijpen? ja natuurlijk want het denken wil alleen maar begrijpen, het kan niet anders, het is precies dat: een middel om grip te krijgen op zaken die ons ontglippen op het moment dat het optreed.
Het Ego is dus feitelijk niets meer- of minder dan een middel om het bewustzijn vorm te geven. Het bewustzijn doet dit om ervaring te kunnen vormgeven vanuit een waarnemer. Ego hoeft in deze optiek ook niet iets te zijn wat bestreden moet worden. Je zuiver bewust zijn van de rol van het ego is voldoende om er mee te leven en er uit te halen wat er in zit.

Zuiver bewustzijn

Vraag; bestaat zuiver bewustzijn en wat zou zuiver bewustzijn dan zijn? 

Zuiver betekent dat het ongekleurd-, ongemengd- en 'onge-weetikveelwat' is. Kan een vorm zuiver bewust zijn van zichzelf? dat ligt er aan wat je dan als zelf aanduid. Is dat een geheel van omschrijving en beleving van de vorm? dan moet het mogelijk zijn om zuiver bewust te zijn, sterker nog, zijn wij niet altijd zuiver bewust van ons bestaan? 

Ja en nee: we zijn ons bewust van ons bestaan maar tegelijkertijd identificeren wij ons daar ook mee. Daarmee komt onzuiverheid van je bewust-zijn-van-je-zelf in de beleving. Uiteindelijk komt het allemaal neer op de zuiverheid van de vorm die zichzelf waarneemt. Hoe minder de vorm zich laat leiden door gedachten en gevoelens over zichzelf, hoe dichter het zichzelf zal benaderen.